मंसिर ०६, २०८१, बिहीबार
जीवनदर्शन
कसम अर्थात् शपथको उपहास : अनुरोध, घुस, धाक, धम्की र क्षमासँग 'कसम' शब्द नै लज्जित !
पर्वत भट्टराई,   भदौ २९, २०७७
मानिसले कमै खुसी र धेरै बाध्यताले जिन्दगीभर अनेक कसम खानु पर्छ। जीवनका अनेक क्षणमा कसम नखाएको समय सायदै कम हेला । परिवारजन, प्रेमी प्रेमीका, पत्नी, साथी, गुरु, छिमेकी, साहू, मालिक, हाकिम र समाजका अनेक मानिससँग चाहेर वा नचाहेर पनि कसम...
रहर रुपी बिरुवाको माली बन्ने कि कोपिलामै निमोठेर कुण्ठाको बगैँचा विस्तार गर्ने !?
पर्वत भट्टराई,   भदौ ०७, २०७७
सत्त्व, सत्वरजः, रजस्तमको उच्च स्थानमा वास र बन्धन
बाबुहरि ज्ञवाली,   साउन ३२, २०७७
दैहिक अभिवादनको जरो हल्लाइ : हस्तमिलन र अङ्कमाल गर्नुपर्ने बाध्यताको अन्त्य !
रूपक अलङ्कार,   साउन २८, २०७७
कसैलाई भेटेरहात मिलाएर सभ्य हुने जमाना गयो । आँखिर हात मिलाउने हाम्रो चलन झन्झटिलो अवश्य पनि थियो । तर यसलाई हाम्रो सभ्यता हैन । हाम्रो सनातन प्रचलन हैन भनेर दुत्कार्न चाहन्नँ । यसरी दुत्कार्नुभन्दा पहिले लगाएका लुगा फुकालेर फाल्नुपर्ला !डाइनिंग...
भूतहरूको उत्पत्तिकर्ता र ससीमकी आमा
बाबुहरि ज्ञवाली,   साउन २५, २०७७
नवमोऽध्यायः श्री भगवानुवाच इदन्तु ते गुह्यतमं प्रवक्ष्याम्यनसूयवे । ज्ञानं विज्ञानसहितं यज्ज्ञात्वा मोक्षसेऽशुभात् ।। १ ।। अन्वय र अर्थ श्री भगवानुवाच = श्री भगवान्ले भन्नु भयो, इदं = यो जुन ब्रम्हज्ञान, तु = किन्तु, गुह्यतमं = परम गुह्य, विज्ञानसहितं = अनुभव...
शरीर त्याग तथा काल के हो ? पुनरावृत्ति अर्थात् पुनर्जन्म बारेमा उपदेश !
बाबुहरि ज्ञवाली,   साउन ११, २०७७
पुरुषः स परःपार्थ भत्तन्या लभ्यस्त्वनन्यय । यस्यान्तः स्थानि भूतानि येन सर्वमिदं ततम् ।। २२ ।। अन्वय र अर्थ पार्थ = हे पार्थ ! सः = त्यो, पुरुषः = सर्वत्र परिपूर्ण 'म', परः = निरतिशय परम पुरुष, जसभन्दा पर अरू केही...
परिवर्तन र विनाशकाे तुलना : पानी र समय जस्तै हाे जन्म-मृत्यु पनि !
बाबुहरि ज्ञवाली,   साउन ०४, २०७७
सहस्रयुगपर्यन्तमहर्यद् ब्रम्हणो विदु । रात्रिं युगसहस्रान्तां ते ऽहोरात्रविदो जनाः ।। १७ ।। अन्वय र अर्र्थ ब्रम्ह्ण = ब्रह्माणको यत् = जुन, सहस्त्रयुगपर्यन्तं = एक हजार युगमा अन्त हुने, अहः = दिन र युगसहस्रान्तां = हजार युगको अवधि भएको, रात्रिं (च)...
सूर्यकोष भित्रका चाैध भुवनवासीले पुनर्जन्म लिन नपर्ने अवस्था
बाबुहरि ज्ञवाली,   असार २७, २०७७
सर्वद्वाराणि संयम्य मनो हृदि निरुध्य च । मूध्न्र्याधायात्मनः प्राणमास्थितो योगधारणाम् ।। १२ ।। ओमित्येकाक्षरं ब्रम्ह व्याहरन् मामनुस्मरन् । यः प्रयाति त्यजन् देहं स याति परमां गतिम् ।। १३ ।। अन्वय र अर्थ यः = जुन साधक, सर्वद्वाराणि = समस्त इन्द्रियहरूलाई,...
वेदको अर्थ हो ज्ञान : वेदविद् कसलाई भन्ने ?
लोकसंवाद संवाददाता,   असार २१, २०७७
कविं पुराण मनुशासितारमणोरणीयांसमनुस्मरेद् यः । सर्वस्य धातारमचिन्त्यरूपमादित्यवर्णं तमसः परस्तात् ।। ९ ।। प्रयाणकाले मनसाचलेन भक्त्यायुक्तो योगबलेन चैव । भ्रुवोर्मध्ये प्राणमावेश्य सम्यक् स तं परं पुरुषमुपैतिदिव्यम् ।। १० ।। अन्वय र अर्थ यः = जुन साधक, प्रयाणकाले = मृत्यु अवस्थामा, भक्त्यायुक्तः...
साधक मुमुक्षु भएर आत्मयोग गर्दा शरीरका नवद्वारहरू बन्दको सन्दर्भ
बाबुहरि ज्ञवाली,   असार १३, २०७७
कविं पुराण मनुशासितारमणोरणीयांसमनुस्मरेद् यः । सर्वस्य धातारमचिन्त्यरूपमादित्यवर्णं तमसः परस्तात् ।। ९ ।। प्रयाणकाले मनसाचलेन भक्त्यायुक्तो योगबलेन चैव । भ्रुवोर्मध्ये प्राणमावेश्य सम्यक् स तं परं पुरुषमुपैतिदिव्यम् ।। १० ।। अन्वय र अर्थ यः = जुन साधक, प्रयाणकाले = मृत्यु अवस्थामा, भक्त्यायुक्तः...
भूतशुद्धिकाे योजना के हाे ? यस जीव उपाधिलाई कसरी परित्याग गर्ने ?
बाबुहरि ज्ञवाली,   असार ०६, २०७७
अन्तकाले च मामेव स्मरन्मुक्त्वा कलेवरम् । यः प्रयाति समद्भावं याति नास्त्यत्र संशयः ।। ५ ।। अन्वय र अर्थ अन्तकाले = मृत्युको समयमा, च = पनि, मां एव = म परमेश्वर विष्णुलाई नै, स्मरन् = स्मरण गर्दो छँदो, कलेवरं = शरीरलाई,मुक्ता...
सात्त्विक, राजसिक र तामसिक  भोजन :  सन्तानकाे गुण र चरित्र निर्माणसँग खानाको अन्तरसम्बन्ध
सेबिका सुवेदी,   असार ०२, २०७७
वाह्य प्रकृतिसँग हाम्रो शरीरको तालमेल हुन नसक्दा वा प्रकृतिको लयमा हिँड्न नजान्दा या प्रकृति विपरीत चल्न खोज्दा हाम्रो शरीरमा रोग उत्पन्न हुन्छ । प्रकृतिले नै मान्छेलाई खाने, सुत्ने,उठ्ने अन्य क्रियाकलाप गर्नका लागि समय निर्धारण गरिदिएको हुन्छ तर आजभोलि हामी विपरीत...
ब्रम्हतत्व के हो ? अध्यात्म के हो ? कर्म के हो ? अधिभूत केलाई भन्दछन् ? अधिदैव पनि कसलाई भन्दछन् ?
बाबुहरि ज्ञवाली,   जेठ ३२, २०७७
श्री अर्जुन उवाच किं तद् ब्रम्ह किमध्यात्मं किं कर्म पुरुषोत्तम । अभिधूतं च किं प्रोक्तमधिदैवं किमुच्यते ।। १ ।। अधियज्ञः कथं कोऽत्र देहेऽस्मिन्मधुसूदन । प्रयाणकाले च कथं ज्ञेयोऽसि नियतात्मभिः ।। २ ।। अन्वय र अर्थ अर्जुन उवाच = अर्जुनले भने,...
ध्यान कसरी गर्ने ? अलौकिक आनन्द प्राप्त गर्ने तरिका
निर्जला कक्षपति,   बैशाख २३, २०७७
मानिसले हिजोआज निके नै ध्यान गर्न थालेका देखिन्छ । कत्तिले बुझेर ध्यान गर्छन् भने कत्तिले नबुझीकनै अरूले ध्यान गरेको देखेको देखासिकी कै भरमा ध्यान गर्छन् । जसले जसरी ध्यान गरे पनि ध्यानपूर्वक एकाग्र भएर ध्यान गर्छ भने यो निके राम्रो...
वेद व्यासदेखि  थेलिजसम्मः मानिसको ज्ञानको भोक र जीवनको वास्तविकता
पर्वत भट्टराई,   बैशाख २३, २०७७
जहिलेदेखि मानिसले सभ्यताको खुड्किलोमा टेक्न थाल्यो तबदेखि उसलाई अनेक आवश्यकता र इच्छाले गर्दा ज्ञानको भोक लाग्न थालेको पाइन्छ। मानव विकासक्रमका विभिन्न युगहरू पार गर्दै यहाँसम्म आउँदा होमो 'सेपियन्स'का लाखौँ करोडौँ सन्तानहरू मध्येका केही प्रतिभा शाली र उत्कृष्ट मानिसहरूले ज्ञान खोज्न...
अक्षर ब्रम्ह अर्थात पानीका तीन अवस्था तरल, ठोस र वाष्प
बाबुहरि ज्ञवाली,   बैशाख २०, २०७७
वेदाहं समतीतानि वर्तमानानि चार्जुन । भविष्याणि च भूतानि मां तु वेद न कश्चन ।। २६ ।। अन्वय र अर्थ अर्जुन = हे अर्जुन ? अहं = म, समतीतानि = पहिले भैसकेका, वर्तमानानि च = अहिले भैरहेका र, भविष्याणि च =...
'योगमाया' अर्थात वासनाः इछाशक्तिको नियन्त्रण र शक्ति त्रिगुणको संयोग
बाबुहरि ज्ञवाली,   चैत ३०, २०७६
स तया श्रद्धया युक्त स्तस्याराधनमीहते । लभते च ततः कामान्भयैव विहितान् हि तान् ।। २२ ।। अन्वय र अर्थ सः = त्यो भक्त, तया = मद्वारा स्थिर गरिएको, श्रद्धया = श्रद्धाले, युक्त = युक्त भएको छँदो, तस्या = सोही देवताको...
सबै जीवहरूका अभ्यन्तरमा रहेको 'म' रूपी विद्यमान अवस्था
बाबुहरि ज्ञवाली,   चैत २२, २०७६
तेषां ज्ञानी नित्ययुक्त एकभक्ति र्विशिष्यते । प्रियो हि ज्ञानिनोऽत्यर्थमहं स च मम प्रियः ।। १७ ।। अन्वय र अर्थ तेषां (मध्ये) = ती चार प्रकारका भक्तहरू मध्ये, ज्ञानी = यथार्थ तत्वलाई जान्ने, नित्ययुक्तः = सदा ममास्थित, एक भक्तिः = ममा...
जन्म र मृत्यु जस्तै दुःख पनि जीवनको अर्को कठोर वास्तविक अन्तिम सत्य
पर्वत भट्टराई,   चैत २१, २०७६
शरीर,मन, चित्त र आत्मालाई आनन्द नलाग्ने वा प्रसन्न नहुने सबै कुरा दुःख हुन्। खुसी,मनोरञ्जन उल्लास, प्रफुल्लता र प्रसन्नताको अनुभूति नदिने सबै कुरा दुःखमा पर्दछन्। मानिस र सम्पूर्ण प्राणी जगत् यस्ता कुराको अनुभूतिबाट जब वञ्चित हुन्छ त्यो सबै दुःख हो। तिमीलाई...
सात्विक, राजसिक र तामसिकः त्रिगुणमय भावले मोहित  समस्त जीवहरूकाे यथार्थ
बाबुहरि ज्ञवाली,   चैत १५, २०७६
त्रिभि गुणमयै र्भावैरेभिः सर्वमिदं जगत् । मोहितं नाभिजानाति मामेभ्यः परमव्यम् ।। १३ ।। अन्वय र अर्थ इदं = यो, सर्व = समस्त, जगत् = जगत् (प्राणी समूह) एभिः = यी, त्रिभिः गुणमयैः = गुणमा विकाररूप सात्विक, राजसिक र तामसिक तीन...
सिफारिस
Loading Loksambad...
भर्खरै